Clear Mind is een stichting in Ghana met een tweeledig doel, namelijk alcoholverslavingszorg en projecten opzetten voor werkverschaffing met begeleid wonen voor volwassenen met een lichte verstandelijke beperking. De stichting in Ghana wordt ondersteund door een hulpstichting in Nederland.
Wie zoeken we?
Voor onze mensen met een beperking zoeken we 1 tot 4 vrijwilligers voor begeleiding in de ruimste zin van het woord. Momenteel hebben we 13 van deze werkers in dienst, waarvan er 11 bij een van de drie werkprojecten (autowasserij, restaurant en boerderij) wonen. We noemen deze mensen onze speciale werkers.
(Alcoholverslavingszorg zal alleen bij uitzondering interessant zijn voor een buitenlandse vrijwilliger, omdat het hiervoor bijna een must is de lokale taal te spreken. Engels is weliswaar de officiële taal, maar driekwart van de mensen spreekt alleen de lokale taal Twi).
Bij mensen met een beperking gaat het niet zozeer om het verbale gesprek, maar om begrip, elkaar aanvoelen, misschien als rolmodel fungeren en activiteiten ontplooien waar iedereen zich goed bij voelt. Ook heel concreet de discriminatie tegen mensen met een beperking helpen verminderen. Hier is geen lokale taalvaardigheid voor nodig. De sfeer van ons project is informeel en de aanpak is persoonlijk.
Werkzaamheden
Het gaat om persoonlijke ondersteuning van onze speciale werkers, de rol van vriend, zusje of broertje op zich nemen en zo de werkers wat blijer maken en gaandewijs ook het een en ander leren. Veel van onze cliënten kunnen zich niet goed uitdrukken, hebben moeite zich leuk te kleden en snappen niet altijd hoe zich te verhouden tot de volwassen wereld buiten. Groeten, op bezoek gaan, koken, een kerkbezoek, een spelletje, met van allerlei kunt u als vrijwilliger onze doelgroep kleine en wat grotere diensten bewijzen. Ook vragen we u mee te denken over hoe onze speciale mensen beter geaccepteerd kunnen worden in de lokale maatschappij van Nkoranza en de angst die ze de buitenwereld soms inboezemen, te verminderen. Dat is vooral van belang bij de cliënten die in het restaurant werken, omdat het voor sommige Ghanezen nog moeilijk is om een maaltijd te nuttigen die is bereid of opgediend door iemand met een handicap. Mensen komen er niet voor uit, maar ze mijden het restaurant soms om die reden. Door bijvoorbeeld welkomgesprekjes met binnenkomende gasten kan de angst al pratende soms omgezet worden in een uitdaging of zelfs groot genotsgevoel een speciaal iemand te hebben leren kennen en te zien dat het gewone mensen zijn zoals u en ik.
Ook grotere acties zoals een gesprek op de lokale radio of een videoclip maken die in het Clear Mind restaurant kan worden afgespeeld, zal de buitenwereld helpen onze speciale werkers te accepteren. We vragen u om mee te denken en mee te helpen, ook bij een spelletje voetbal, een bezoek als begeleider naar hun kerk, een bezoek bij vrienden, het aanleren van sociale vaardigheden. Alles zal met enthousiasme worden onthaald, want het niveau van aandacht dat onze speciale mensen ooit hebben gehad, is laag.
Werktijden
We willen uw werktijden samen met u in goed overleg vaststellen. Een minimumverblijfsduur zullen we in eerste instantie niet vragen. Hoe lang u in Ghana blijft, mag uw eigen afweging zijn. Weet dat u bij ons meer dan welkom bent. Natuurlijk, hoe langer hoe beter, maar we willen de periode niet van te voren vastleggen.
Uiteraard is een vakantie in te lassen.
Waar komt u te wonen?
Op dit moment (februari 2022), hebben we drie werk- en woonprojecten voor onze speciale werkers: de autowasserij, het restaurant en de boerderij.
De autowasserij en het restaurant liggen naast elkaar en het huis waar de speciale werkers wonen, ligt ernaast. Op de bovenetage van het carwashhuis is de woning van Willie, de Ghanese begeleider van de projecten. Daarnaast is er een kamer vrij voor één of indien gewenst twee vrijwilligers die samen op een kamer willen wonen. Er is een bed. Wel eigen handdoek en beddengoed, een lakenzak en kussensloop, meenemen, als dat lukt. De deur kan worden afgesloten en er is een douche en toilet op de gang ernaast. Er is één keuken die moet worden gedeeld met Willie. Zelf koken is mogelijk, maar dat moet voorlopig nog wel op een houtskoolpot. Als u niet zelf kunt of wilt koken, kunt u, als u dat wilt, samen met de speciale werkers eten, in het restaurant uw maaltijd bestellen of welke combinatie dan ook maken.
Ter plaatse zult u snel aanvoelen wat u het beste bevalt.
Op de boerderij, waar plaats is voor een of twee vrijwilligers, is een huisje dat oorspronkelijk voor een Ghanees begeleiders echtpaar was gebouwd, maar dat uiteindelijk niet kon komen. U kunt als vrijwilliger dit huisje betrekken en daar uw uitvalsbasis van maken. Ook hier geldt dat er een bed is, maar dat u, als het kan, eigen beddengoed dient mee te brengen.
Zoals gezegd werken er drie of vier speciale werkers op de farm en er is een Ghanese begeleider. Die woont in een van de kamers in het farmhouse bij de drie jongens met beperking die op de farm werken.
De omstandigheden zijn anders dan u in Nederland gewend bent. Licht is er alleen ‘s avonds, water wordt opgepompt. De weg naar het dorp is primitief, maar begaanbaar voor een motorfiets, 4WD of tuctuc. Ook op de boerderij heeft u de keuze tussen eigen maaltijden bereiden of mee eten met de speciale werkers.
Kosten van maaltijden en reizen
Aangezien Clear Mind geen financiële steun van de regering ontvangt, kunnen we u als vrijwilliger helaas geen vergoeding betalen. We kunnen u zelfs geen tegemoetkoming in de kosten van levensonderhoud in het vooruitzicht stellen. Uiteraard rekenen we geen huur voor de kamer boven de autowasserij en het huisje bij de boerderij, maar maaltijden zult u zelf moeten betalen. Eten met de pot mee is het meest budget en zal zo’n 50 euro per maand bedragen, maar dat is wel een minimum. Voor koffie, thee, nagerecht, alles wat even meer is dan het bord eten, moet zelf gezorgd worden. Per persoon, afhankelijk van de persoonlijke smaak, moet voor eten en drinken worden gerekend met een bedrag tussen de 100 en 300 euro per maand.
Reizen kost ook het een en ander. De busrit van en naar hoofdstad Accra kost gemiddeld een tientje. Binnenlandse vluchten bestaan wel, maar liggen waarschijnlijk boven het budget van een vrijwilliger.
Wij kunnen en willen u, indien gewenst, bij de luchthaven laten ophalen, onderdak geven in een eenvoudig hotel en de volgende ochtend naar Nkoranza (een dagreis) rijden. Gemiddeld zijn de kosten voor het gaan en komen van en naar de luchthaven Accra eigenlijk het hoogst vanwege de afstand en omdat er in een hotel overnacht moet worden. Reken op 140 euro voor deze luxere ophaaltrip. Bij de ATM (geldautomaat) in Techiman, een uurtje per taxi van Nkoranza vandaan, kan worden gepind, mits de bankkaart op ‘wereld’ is gezet.
Om een indruk te krijgen: voorbeeld van een werkdag
Op de vrijwilligerskamer op de carwash word je wakker van het gekwetter van een paar vroege vogels, maar al gauw hoor je de eerste motorfiets, tuctuc of auto aan komen rijden voor een wasbeurt. De jongens zijn er altijd vroeg bij, ze hebben nog niet ontbeten als ze al druk aan het discussiëren zijn over wie de eerste auto mag wassen, wie de volgende, enzovoorts. De waterspuiten staan onder hoge druk en je hoort steeds hun motor aan- en afslaan. Dit is niet echt storend als je boven op je kamer zit. Dichterbij stoort het mijzelf wel, maar de Ghanezen daar in het geheel niet. Die zetten er vaak ook radio’s bij aan. Daar moet je dus aan wennen. Op de farm is het stil, de carwash/restaurant is redelijk luidruchtig.
Stort u al vroeg al in de drukte van de autowasserij of blijf nog even in bed met een stukje brood en een kop koffie en geniet van dat moment van de ochtend. U deelt als vrijwilliger eigenlijk de dag in zoals u het het zinnigste en prettigste vindt. Als er bijvoorbeeld twee meisjes op het appartementje boven de carwash wonen, zal de ene misschien uitslapen en de andere al vroeg een ontbijtje bij elkaar scharrelen of een lekkere ochtendwandeling maken. Wandelen kan in Ghana vanwege de hitte echt alleen in de vroege ochtend. Dan loopt u naar het restaurant, kijkt hoe het met Adjoa is, of ze zich leuk en schoon heeft aangekleed wat ze altijd wel doet en zit daar lachend bij elkaar. Adjoa lacht altijd.
De leidster van het restaurant zal buiten de kookpotten aflopen hoe het gaat. Daarbij maakt ze zeker ook een praatje met u. Daarna gaat u bijvoorbeeld in het pionierhuis kijken waar Amankowa is, of ze een bad heeft genomen en haar tanden gepoetst, haar helpen met aankleden en erop toezien dat ze schone kleding aantrekt in plaats van die van de vorige dag. Zo helpt u haar een leuke dag te hebben. U zit met haar bij de carwash en doet samen met haar dingen, zoals de knop van de machine aanzetten, of dan weer uit, of lopen met een prikstok om de plastic zakjes en zwerfvuil op te prikken en dan weer gezellig bij haar zitten. En dan naar een andere werker. Het middageten nuttigt u mogelijk met de speciale volwassenen in hun huis, ook om het wat gezelliger te maken. Die gezelligheid, daar komt er nu nog niet van, soms is het eten ook te laat en dan neemt iedereen zijn bordje mee terug naar de carwash om daar te eten, want klanten die hun autos willen laten wassen, lijken altijd voor te gaan. Na 6 uur komt er geen auto meer binnen het hek en dan worden de laatste klusjes afgewerkt. In Ghana is het altijd rond 6 uur donker en valt de rust neer over de mensen. Na zo’n dag gaat u moe maar voldaan naar huis, misschien ook gaat u nog even met de speciale werkers mee, even welterusten zeggen en zien dat alles goed is daar in huis voor u naar uw eigen plek gaat. Ik weet natuurlijk niet of het in de praktijk zo zal gaan zoals hier beschreven. Het project is nieuw, we hebben niet eerder vrijwilligers gehad. Het stadium is stadium pionier! De vraag is dus eerder: hoe gaat u een dag op Clear Mind eruit laten zien, zodat degenen die na u komen, van uw verhalen kunnen leren.
Verwachtingen van onze speciale werkers
In de weekenden willen onze mensen voetballen, spelletjes doen, gezellig eten en naar hun kerk gaan, maar daar komt helaas nog niet veel van. Met u als vrijwilliger erbij kunnen ze dat oppakken. Niet alles, maar wel het een en ander. Voor de boerderij is dat net zo. Ja, en hoe het op die rustige stille boerderij zal zijn, we gaan het horen van u die daar gaat wonen voor ik er zelf iets over kan vertellen. Alleen al uw aanwezigheid zal de speciale werkers enorm stimuleren en motiveren. En ook daar is een partijtje voetbal of drummen en dansen na een dag op de farm een luxe die tot nu nog niet gerealiseerd is. Alles was en is tot nu toe werk.
Niet dat de mensen dat erg vinden. Bij Clear Mind hebben ze voor het eerst een betaalde baan en wat een enthousiasme bij de ervaring te mogen werken en echt geld mee naar huis te nemen dat je op de bank kunt zetten. Met geld omgaan is trouwens iets wat onze speciale werkers druk aan het leren zijn.
Locatie
Nkoranza is een middelgroot Ghanees stadje in de provincie East Bono, wat vroeger Brong Ahafo heette. Het ligt precies in het midden van Ghana. De afstand naar de hoofdstad Accra is ongeveer 500 km en is per auto of bus af te leggen. Op zijn kortst (met eigen auto) 5 uur rijden. Vliegen naar Kumasi of Sunyani is mogelijk, maar dan volgt er nog een uur of drie vier in openbaar vervoer. De wegen zijn niet goed. Vliegen is ook duur. Maar het is een mogelijkheid.
Het klimaat is tropisch, Ghana ligt zo ongeveer op de evenaar wat betekent dat de zon om 6 uur opkomt en om 6 uur weer ondergaat, met misschien een paar minuten verschil tussen zomer en winter. De temperatuur is hoog en een trui kunt u dus beter niet meebrengen. Hoe lichter de kleding hoe beter en katoen is te prefereren boven synthetische stoffen. Een muggenetje is prettig om onder te slapen maar ook belangrijk om malaria te voorkomen. Zie voor meer details over het klimaat: https://en.wikipedia.org/wiki/Climate_of_Ghana
Welkom bij Clear Mind, lieve vrijwilliger! Als uw belangstelling is gewekt, neem dan vrijblijvend contact met mij op. Ook als u vol met vragen zit! Ik ben bereikbaar op het emailadres inekebosman@Gmail.com en zie uw reactie/vragen met veel belangstelling tegemoet.
Ineke Bosman, namens het team in Ghana.